Trong giai đoạn hiện tại, một thực tế phổ biến là nhiều người càng ngày họ càng nhận ra mình có nhiều đặc điểm, biểu hiện và một đời sống tính dục hoàn toàn không giống như thông thường về giới tính như ban đầu, thường đã được xác định, được ghi nhận trong các giấy tờ nhân thân như Giấy khai sinh, CMMD/CCCD và các giấy tờ pháp lý liên quan khác, v.v. Điều đó đôi khi là một thực tế hiển nhiên đối với họ không thể chối bỏ. 

Vậy lúc này người đó có quyền yêu cầu Thủ tục thay đổi giới tính của mình không? Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết và thủ tục thực hiện như thế nào? Nhận thấy đây là một thực tế và vấn đề phổ biến nhiều người quan tâm và băn khoăn. Qua bài viết này, Công ty A&An xin chia sẻ đến các bạn các quy định của pháp luật liên quan. Xin mời các bạn tham khảo.

Căn cứ pháp lý:

– Bộ luật Dân sự 2015;

– Nghị định 88/2008/NĐ-CP của Chính phủ;

– Thông tư 29/2010/TT-BYT của Bộ Y tế.

1. Quy định chung về Quyền thay đổi giới tính – Xác định lại giới tính

Thay đổi giới tính là việc một người muốn chuyển đổi sang giới tính thực sự của mình theo quy định của pháp luật, cụ thể, pháp luật hiện hành, cho phép thay đổi, xác định lại giới tính trong các trường hợp sau: (1) Đối với người có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc (2) Giới tính chưa được định hình chính xác. Trong đó:

– Khuyết tật bẩm sinh về giới tính là những bất thường ở bộ phận sinh dục của một người ngay từ khi mới sinh ra, biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam, nam lưỡng giới giả nữ hoặc lưỡng giới thật;

– Giới tính chưa được định hình chính xác là những trường hợp chưa thể phân biệt được một người là nam hay nữ xét về cả bộ phận sinh dục và nhiễm sắc thể giới tính.

Nguyên tắc này cũng được quy định tại Điều 37 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về chuyển đổi giới tính như sau:

“Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.”

Nguyên tắc xác định lại giới tính của một người được quy định tại Điều 3 Nghị định 88/2008/NĐ-CP như sau:

– Bảo đảm mỗi người được sống theo đúng giới tính của mình.

– Việc xác định lại giới tính phải được tiến hành trên nguyên tắc tự nguyện, khách quan, trung thực, khoa học và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc đã xác định lại giới tính.

– Giữ bí mật về các thông tin liên quan đến người được xác định lại giới tính, trừ trường hợp có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu cung cấp hồ sơ phục vụ cho việc kiểm tra, thanh tra, điều tra, truy tố và xét xử liên quan đến việc xác định lại giới tính.

Lưu ý: Trong việc thay đổi giới tính, pháp luật cũng nghiêm cấm những hành vi sau đây

– Thực hiện việc chuyển đổi giới tính đối với những người đã hoàn thiện về giới tính.

– Thực hiện việc xác định lại giới tính khi chưa được phép của Bộ Y tế hoặc Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo quy định.

– Tiết lộ thông tin về việc xác định lại giới tính của người khác.

– Phân biệt đối xử đối với người đã xác định lại giới tính.

2. Các tiêu chuẩn y tế xác định khuyết tật bẩm sinh về giới tính

2.1. Nam lưỡng giới giả nữ

a) Bộ phận sinh dục có dương vật nhỏ, có thể sờ thấy tinh hoàn hoặc không, siêu âm hoặc nội soi thấy tinh hoàn, không có tử cung và buồng trứng;

b) Nhiễm sắc thể giới tính là XY hoặc gen biệt hóa tinh hoàn dương tính hoặc kết hợp cả hai trường hợp trên.

2.2. Nữ lưỡng giới giả nam

a) Bộ phận sinh dục có âm vật phát triển như dương vật nhưng không sờ thấy tinh hoàn, siêu âm hoặc nội soi thấy có tử cung, buồng trứng, không thấy tinh hoàn;

b) Nhiễm sắc thể giới tính là XX.

2.3. Lưỡng giới thật

a) Bộ phận sinh dục không xác định được là nam hay nữ. Tuyến sinh dục có cả tổ chức tinh hoàn, buồng trứng;

b) Nhiễm sắc thể giới tính có thể là một trong các dạng XX/XY; XXX/XY; XX/XXXY hoặc các dạng nhiễm sắc thể khác được xác định là lưỡng giới thật.

3. Các tiêu chuẩn y tế xác định giới tính chưa được định hình chính xác

Nhiễm sắc thể giới tính có thể giống như trường hợp nữ lưỡng giới giả nam hoặc nam lưỡng giới giả nữ hoặc lưỡng giới thật nhưng bộ phận sinh dục chưa được biệt hóa hoàn toàn và không thể xác định chính xác là nam hay nữ.

4. Hồ sơ, thủ tục về y tế đề nghị xác định lại giới tính

Theo Điều 7 Nghị định 88/2008/NĐ-CP của Chính phủ, Hồ sơ, thủ tục về y tế đề nghị xác định lại giới tính được quy định như sau:

4.1. Hồ sơ đề nghị xác định lại giới tính

a) Đơn đề nghị xác định lại giới tính theo mẫu quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế. Trường hợp xác định lại giới tính cho người chưa đủ 16 tuổi thì cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó phải có đơn đề nghị; trường hợp xác định lại giới tính cho người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì trong đơn đề nghị phải có chữ ký của cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó;

b) Bản sao hợp lệ giấy khai sinh hoặc chứng minh nhân dân hoặc sổ hộ khẩu hoặc hộ chiếu.

4.2. Thủ tục đề nghị xác định lại giới tính

a) Người đề nghị xác định lại giới tính gửi hồ sơ đề nghị xác định lại giới tính đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép can thiệp y tế để xác định lại giới tính;

b) Sau khi tiếp nhận hồ sơ, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải xem xét và trả lời bằng văn bản cho người đề nghị xác định lại giới tính trong thời gian 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn. Nếu không chấp nhận thì phải trả lời và nêu rõ lý do bằng văn bản.

Trong đó, về Điều kiện đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép can thiệp y tế để xác định lại giới tính, được quy định tại Điều 1 Thông tư 29/2010/TT-BYT của Bộ Y tế như sau:

+ Điều kiện về cơ sở vật chất:

–  Phải là bệnh viện đa khoa, chuyên khoa ngoại, sản, nhi của Nhà nước tuyến trung ương hoặc bệnh viện đa khoa, chuyên khoa hạng 1 tuyến tỉnh hoặc bệnh viện tư nhân có điều kiện tương đương;

– Có phòng xét nghiệm di truyền tế bào và di truyền phân tử. Trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chưa có phòng xét nghiệm này thì phải có hợp đồng hỗ trợ xét nghiệm với cơ quan, tổ chức có phòng xét nghiệm di truyền tế bào và di truyền phân tử hợp pháp;

– Phòng (buồng) khám xác định lại giới tính được bố trí riêng biệt, kín đáo.

+ Điều kiện về trang thiết bị y tế: Phải có bộ dụng cụ phẫu thuật phù hợp cho phẫu thuật tạo hình và phẫu thuật thẩm mỹ.

+ Điều kiện về nhân sự:

– Có ít nhất 01 bác sĩ chuyên khoa nội tiết, 01 bác sĩ chuyên khoa ngoại. Các cán bộ này phải có trình độ sau đại học hoặc có ít nhất 05 năm kinh nghiệm trong chẩn đoán, điều trị những khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa định hình chính xác;

– Trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chưa có bác sĩ chuyên khoa nội tiết thì có thể ký hợp đồng với bác sĩ đáp ứng đủ điều kiện được quy định trên.

5. Chuyển đổi giới tính có được thay đổi hộ tịch không

Căn cứ quy định tại Điều 11, Điều 12, Điều 13, Điều 14 Nghị định 88/2008/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký hộ tịch sau khi đã xác định lại giới tính như sau:

– Căn cứ để đăng ký hộ tịch sau khi đã xác định lại giới tính: Giấy chứng nhận y tế sau khi can thiệp y tế xác định lại giới tính theo quy là căn cứ để đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính.

– Các trường hợp đã xác định lại giới tính ở nước ngoài hoặc đã thực hiện ở Việt Nam trước ngày Nghị định này có hiệu lực, nếu muốn đăng ký lại hộ tịch thì phải có giấy xác nhận đã xác định lại giới tính của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trước đó và đến các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quy định để được khám kiểm tra và cấp giấy chứng nhận y tế.

– Trách nhiệm giải quyết việc đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính: Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm giải quyết việc đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính theo quy định của pháp luật về đăng ký hộ tịch.

– Thẩm quyền, thủ tục đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính: Thẩm quyền, thủ tục đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính được thực hiện theo quy định của pháp luật về đăng ký hộ tịch.

Ngoài ra, Điều 28 Luật hộ tịch 2014 quy định về thủ tục thay đổi, cải chính hộ tịch như sau:

– Người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch.

– Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp – hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu. Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn. Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.

– Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch. Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

Các bạn có thể tham khảo thêm các mẫu Đơn Thủ tục thay đổi giới tính Đính kèm

1. Thủ tục thay đổi giới tính cho người chưa đủ 16 tuổi

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

—————-

ĐƠN ĐỀ NGHỊ ĐƯỢC THỰC HIỆN KỸ THUẬT

XÁC ĐỊNH LẠI GIỚI TÍNH

(Dùng cho người chưa đủ 16 tuổi)

Kính gửi: ……………………………………………………….

1. Tôi là (ghi rõ họ và tên):

2. Tuổi:

3. Địa chỉ thường trú:……………………………………………………………………………………….

4. Số CMND/CCCD/Hộ chiếu: …………………… ngày cấp: …………….. nơi cấp:……………………

Tôi là Cha /mẹ /người giám hộ của cháu:………………………………………………………………

– Họ tên: ……………………………………………………………………………………………………….

– Tuổi: ………………………………………………………………………………………………………….

– Địa chỉ thường trú: ………………………………………………………………………………………..

– Số CMND/Hộ chiếu (nếu có) ………………… ngày cấp ……………nơi cấp ………………….

Sau khi cháu………………………………được bác sĩ khám và chẩn đoán xác định là có:

– Khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc

– Giới tính chưa được định hình chính xác.

Tôi làm đơn này đề nghị cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện can thiệp y tế để xác định lại giới tính cho cháu.

Trong quá trình thực hiện kỹ thuật can thiệp y tế để xác định lại giới tính, tôi xin cam đoan thực hiện theo đúng quy chế của bệnh viện và chỉ định của bác sĩ và thanh toán các chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.

2. Thủ tục thay đổi giới tính cho người người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

—————-

ĐƠN ĐỀ NGHỊ ĐƯỢC THỰC HIỆN KỸ THUẬT

XÁC ĐỊNH LẠI GIỚI TÍNH

(Dùng cho người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi)

Kính gửi: ……………………………………………………….

1. Tôi là (ghi rõ họ và tên): 

2. Tuổi:

3. Địa chỉ thường trú:

4. Số CMND/CCCD/Hộ chiếu: ………………… ngày cấp …………….. nơi cấp………………………..

Sau khi được bác sĩ khám và chẩn đoán xác định, tôi có:

– Khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc

– Giới tính chưa được định hình chính xác.

Tôi làm đơn này đề nghị cơ sở khám bệnh, chữa bệnh can thiệp y tế để xác định lại giới tính cho tôi.

Trong quá trình thực hiện kỹ thuật can thiệp y tế để xác định lại giới tính, tôi xin thực hiện theo đúng quy chế của bệnh viện, chỉ định của bác sĩ và thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.

3. Dành cho người người từ đủ 18 tuổi trở lên

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

—————-

ĐƠN ĐỀ NGHỊ ĐƯỢC THỰC HIỆN KỸ THUẬT

XÁC ĐỊNH LẠI GIỚI TÍNH

(Dùng cho người từ đủ 18 tuổi trở lên)

Kính gửi: ……………………………………………………….

1. Tôi là (ghi rõ họ và tên): 

2. Tuổi: 

3. Địa chỉ thường trú:

4. Số CMND/CCCD/Hộ chiếu: ………………….. ngày cấp ……………… nơi cấp……………………..

Sau khi được bác sĩ khám và chẩn đoán xác định là tôi có:

– Khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc

– Giới tính chưa được định hình chính xác.

Tôi làm đơn này đề nghị cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện can thiệp y tế để xác định lại giới tính cho tôi.

Trong quá trình thực hiện kỹ thuật can thiệp y tế để xác định lại giới tính tôi xin cam đoan thực hiện theo đúng quy chế của bệnh viện và chỉ định của bác sĩ và thanh toán các chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của Pháp luật.

Trên đây là nội dung bài viết của Luật sư A&An về thủ tục thay đổi, xác định lại giới tính. Nếu Quý khách hàng có bất kì khó khăn hay vướng mắc gì trong quá trình tham khảo và áp dụng quy định trên, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất.

Luật sư A&An ∼ Our work. Your success! ∼