Trong quá trình phát triển kinh tế -xã hội, hoạt động đấu thầu đóng vai trò quan trọng như phương thức tạo ra môi trường cạnh tranh một cách công bằng, bình đẳng, giúp bên mời thầu có thể lựa chọn được nhà thầu phù hợp nhất, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng nói riêng và toàn nền kinh tế nói chung.
Song song với những lợi ích mang lại, thực tiễn hoạt động đấu thầu cũng đã bộc lộ những điểm bất cập, tiêu cực như câu chuyện “Thông thầu“ giữa nhà thầu với chủ đầu tư/bên mời thầu, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, làm mất tính công khai minh bạch, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Vậy pháp luật hiện hành xử lý đối hành vi “thông thầu” khi đấu đấu thầu như thế nào?
Trong bài viết này, Công ty Luật A&An sẽ giúp bạn đọc tìm hiểu chi tiết về vấn đề này. Xin mời các bạn tham khảo.
MỤC LỤC
Căn cứ pháp lý
– Bộ Luật Hình sự 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017;
– Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư.
1. Trước hết, pháp luật xác định thế nào là thông thầu?
Theo quy định tại Khoản 3, Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 về các hành vi được xem là thông thầu, bao gồm các trường hợp như sau:
- Dàn xếp, thỏa thuận, ép buộc để một hoặc các bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu hoặc rút hồ sơ dự thầu để một bên trúng thầu;
- Dàn xếp, thỏa thuận để từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc thực hiện các hình thức thỏa thuận khác nhằm hạn chế cạnh tranh để một bên trúng thầu;
- Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu đối chiếu tài liệu nhằm tạo điều kiện để một bên trúng thầu.
2. Các chế tài xử lý của pháp luật đối với hành vi thông thầu
Tuỳ thuộc vào tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi mà các bên có hành vi “Thông thầu” có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm Hành chính hoặc bị truy tố trách nhiệm Hình sự.
Cụ thể:
2.1. Xử phạt Hành chính
Căn cứ quy định tại Khoản 2, Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:
Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự:
– Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu.
– Thông thầu.
– Gian lận trong đấu thầu.
– Cản trở hoạt động đấu thầu.
– Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.
– Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu.
– Chuyển nhượng thầu trái phép.
Ngoài ra, theo Khoản 2, Điều 4 Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm như sau:
“Điều 4. Mức phạt tiền
-
Mức phạt tiền quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với tổ chức (trừ mức phạt quy định tại điểm c khoản 2 Điều 28; điểm a và điểm b khoản 2 Điều 38; Điều 62 và Điều 63 Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân). Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với cá nhân bằng 1/2 (một phần hai) mức phạt tiền đối với tổ chức.”
Theo đó, tổ chức có hành vi thông thầu nếu không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng. Cá nhân có hành vi thông thầu có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng.
2.2. Truy cứu trách nhiệm Hình sự
Với những trường hợp vi phạm thông thầu nghiêm trọng, người thực hiện hành vi thông thầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây ra hậu quả nghiêm trọng theo Điều 222 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) ,cụ thể như sau:
“Điều 222. Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng
1. Người nào thực hiện hành vi thông thầu, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi thông thầu mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
a) Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
b) Thông thầu;
c) Gian lận trong đấu thầu;
d) Cản trở hoạt động đấu thầu;
đ) Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
e) Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu;
g) Chuyển nhượng thầu trái phép.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi;
b) Có tổ chức;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”
Theo đó, người có hành vi thông thầu nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự có thể bị phạt tù lên đến 20 năm.
2.3. Cấm tham gia hoạt động đấu thầu
Căn cứ Khoản 2, Khoản 3, Điều 87 Luật Đấu thầu 2023, ngoài các biện pháp xử lý trên, người có hành vi thông thầu còn có thể bị cấm tham gia đấu thầu từ 06 tháng đến 05 năm.
Về thẩm quyền quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu được quy định như sau:
a) Người có thẩm quyền cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với các dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm trong phạm vi quản lý của mình;
b) Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong phạm vi quản lý của Bộ, ngành, địa phương;
c) Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong phạm vi quản lý của Bộ và trên phạm vi toàn quốc.
Có thể thấy, thông thầu là một trong những hành vi vi phạm pháp luật gây ra nhiều tiêu cực và hậu quả. Việc cố tình gây nên tình trạng thông thầu có thể làm mất đi tính minh bạch công bằng về kết quả đấu thầu, một số trường hợp đơn vị trúng thầu không đạt tiêu chuẩn dẫn đến ảnh hưởng nghiêm trọng chất lượng công trình.
Do đó, những hành vi thông thầu sẽ bị pháp luật xử lý nghiêm nếu vi phạm.
Trên đây là nội dung bài viết của Luật sư A&An về chế tài xử lý đối với hành vi thông thầu trong hoạt động đấu thầu.
Nếu Quý Khách hàng có bất kỳ khó khăn hay vướng mắc gì trong quá trình tham khảo và áp dụng quy định trên, hãy liên hệ với chúng tôi theo Hotline 0911092191 để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất.
Luật sư A&An ∼ Our Work. Your Success!
