Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, tập hợp đoàn viên công đoàn trong một hoặc một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở công nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam.
Ngày nay nhiều người biết đến khái niệm công đoàn cơ sơ sở nhưng việc doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn cơ sở không? Điều kiện thành lập công đoàn cơ sở và những lợi ích mà công đoàn đem lại cho người lao động và doanh nghiệp nói riêng người sử dụng doanh nghiệp nói chung là gì? Hôm nay công ty Luật A&An sẽ cùng các bạn tìm hiểu.
Cơ sở Pháp lý:
– Luật Công Đoàn 2012;
– Quyết định 174/QĐ-TLĐ ngày 03 tháng 02 năm 2020 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam;
– Bộ Luật Lao động 2019.
MỤC LỤC
1. Thành lập công đoàn cơ sở
Căn cứ Điều 6 Luật công đoàn 2012 quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của công đoàn, cụ thể như sau:
– Công đoàn được thành lập trên cơ sở tự nguyện, tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
– Công đoàn được tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Công đoàn Việt Nam, phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Như vậy có thể thấy doanh nghiệp không bị bắt buộc phải thành lập công đoàn cơ sở. Việc thành lập công đoàn hoàn toàn trên cơ sở tự nguyện. Tuy nhiên việc thành lập công đoàn cơ sở cũng đem lại nhiều lợi ích riêng cho doanh nghiệp và người lao động.
Theo quy định tại Điều 18 Luật Công đoàn 2012 nêu rõ các quyền của người tham gia công đoàn (sau đây gọi là đoàn viên), gồm:
– Yêu cầu Công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng khi bị xâm phạm.
– Được thông tin, thảo luận, đề xuất và biểu quyết công việc của Công đoàn; được thông tin về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến Công đoàn, người lao động; quy định của Công đoàn.
– Ứng cử, đề cử, bầu cử cơ quan lãnh đạo công đoàn theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam; Chất vấn cán bộ lãnh đạo công đoàn; kiến nghị xử lý kỷ luật cán bộ công đoàn có sai phạm.
– Được Công đoàn tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý miễn phí pháp luật về lao động, công đoàn.
– Được Công đoàn hướng dẫn giúp đỡ tìm việc làm, học nghề; thăm hỏi, giúp đỡ lúc ốm đau hoặc khi gặp hoàn cảnh khó khăn.
– Tham gia hoạt động văn hoá, thể thao, du lịch do Công đoàn tổ chức.
– Đề xuất với Công đoàn kiến nghị cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật đối với người lao động.
Ngoài ra công đoàn còn có thể hỗ trợ người lao động các vấn đề như:
– Hướng dẫn, tư vấn cho người lao động về quyền, nghĩa vụ của người lao động khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc với đơn vị sử dụng lao động.
– Đại diện cho tập thể người lao động thương lượng, ký kết và giám sát việc thực hiện thoả ước lao động tập thể.
– Tham gia với đơn vị sử dụng lao động xây dựng và giám sát việc thực hiện thang, bảng lương, định mức lao động, quy chế trả lương, quy chế thưởng, nội quy lao động.
– Đối thoại với đơn vị sử dụng lao động để giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động.
– Tổ chức hoạt động tư vấn pháp luật cho người lao động.
– Tham gia với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động.
– Kiến nghị với tổ chức, cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, giải quyết khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động hoặc của người lao động bị xâm phạm.
– Đại diện cho tập thể người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động bị xâm phạm; đại diện cho người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động bị xâm phạm và được người lao động uỷ quyền.
– Đại diện cho tập thể người lao động tham gia tố tụng trong vụ án lao động, hành chính, phá sản doanh nghiệp để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động và người lao động.
– Tổ chức và lãnh đạo đình công theo quy định của pháp luật.
Vậy có thể thấy, công đoàn cơ sở được coi là tổ chức đại diện cho người lao động tại doanh nghiệp, nơi người lao động đang làm việc. Khi tham gia vào công đoàn cơ sở người lao động sẽ có các quyền lợi riêng kể trên, được công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình. Bên cạnh đó, người lao động còn nhận được nguồn hỗ trợ từ tài chính công đoàn trong các hoạt động như thăm hỏi, trợ cấp, hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch.
Đối với doanh ngiệp thì công đoàn có vai trò đại diện, hỗ trợ doanh nghiệp trong tuyên truyền, giáo dục, vận động người lao động để giúp người lao động nghiêm chỉnh chấp hành nội quy của công ty. Ngoài ra Công đoàn cũng tham gia hỗ trợ, đại diện để thương lượng, xử lý theo quy định của pháp luật lao động.
2. Điều kiện lập công đoàn cơ sở
Căn cứ theo quy định tại Điều 13, Quyết định 174/QĐ-TLĐ thì khi thành lập công đoàn cơ sở cần đảm bảo những điều kiện sau:
– Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn Việt Nam, được thành lập ở một hoặc một số đơn vị sử dụng lao động hoạt động hợp pháp, khi có từ 05 đoàn viên hoặc 05 người lao động trở lên, có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
– Nghiệp đoàn cơ sở tập hợp những người lao động tự do hợp pháp cùng ngành, nghề, theo địa bàn hoặc theo đơn vị sử dụng lao động, được thành lập khi có từ 05 đoàn viên công đoàn hoặc 05 người lao động trở lên, có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
– Hình thức tổ chức công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở:
+ Công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở không có tổ công đoàn, tổ nghiệp đoàn, công đoàn bộ phận, nghiệp đoàn bộ phận, công đoàn cơ sở thành viên.
+ Công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở có tổ công đoàn, tổ nghiệp đoàn.
+ Công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở có công đoàn bộ phận, nghiệp đoàn bộ phận.
+ Công đoàn cơ sở có công đoàn cơ sở thành viên.
3. Mối quan hệ giữa Công đoàn với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp
Quan hệ giữa Công đoàn với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp là quan hệ hợp tác, phối hợp để thực hiện chức năng, quyền, trách nhiệm của các bên theo quy định của pháp luật, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ.
Như vậy, có thể thấy việc thành lập công đoàn cơ sở hoàn toàn mang tính chất tự nguyện, không bắt buộc. Tuy nhiên công đoàn cơ sở cũng đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và người lao động vậy nên doanh nghiệp có thể cân nhắc về việc thành lập công đoàn cơ sở.
Bài viết của Công ty Luật A&An mang tính chất tham khảo. Nếu Quý khách hàng có bất kỳ khó khăn hay vướng mắc gì trong quá trình tham khảo và áp dụng quy định trên, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ sớm nhất.
