Mỗi cá nhân đều có quyền lập di chúc để để lại tài sản của mình cho người khác sau khi chết và cũng có quyền được hưởng di sản thừa kế theo di chúc của người khác một cách bình đẳng và đúng quy định. Vậy khi lập Di chúc thì di sản được quy định phân chia, để lại như thế nào? Có trường hợp nào Di chúc không ghi nhận nhưng một người thừa kế vẫn được nhận di sản đó không? Bài viết sau đây Luật sư A&An xin chia sẻ cùng các bạn các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về các vấn đề nêu trên, mời các bạn cùng tham khảo.
Căn cứ pháp lý: Bộ Luật dân sự 2015.
MỤC LỤC
1. Trước hết, di chúc là gì?
Điều 624, Bộ Luật dân sự 2015 quy định ngắn gọn: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”. Theo các chế định về Thừa kế tai Bộ luật dân sự hiện hành, người nhận thừa kế bao gồm cá nhân và/hoặc tổ chức.
Về hình thức, Di chúc có thể thể hiện bằng hình thức lập thành văn bản hoặc nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
2. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc là ai?
Căn cứ quy định tại khoản 1, Điều 644, Bộ luật Dân sự 2015 về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:
“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”
Vậy, con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng và con thành niên mà không có khả năng lao động của người lập di chúc sẽ được hưởng phần di sản thừa kế bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất đó.
Lưu ý: Mặc dù có quy định nêu trên, nhưng trường hợp người thừa kế này từ chối nhận di sản hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản thì không áp dụng quy định này.
Ví dụ: Vợ chồng ông A, bà B có tài sản chung là Căn hộ trị giá 3.000.000.000 đồng. Ttrước khi chết, ông A có lập di chúc với nội dung là để toàn bộ di sản cho người duy nhất là G (giả định cha mẹ ông A đã chết trước đó).
Do đó, mặc dù không được ông A cho hưởng di sản theo di chúc nhưng bà B vẫn được hưởng vì là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 nêu trên. Phần di sản bà B được hưởng tạm tính như sau:
– Di sản thừa kế của ông A là 1.500.000.000 đồng (vì nhà đất là tài sản chung nên tạm xác định chia đôi).
– Nếu chia thừa kế theo pháp luật thì người thừa kế của ông A thuộc hàng thừa kế thứ nhất là bà B và con G, mỗi suất thừa kế là 750.000.000 đồng.
Căn cứ khoản 1, Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 thì bà B được hưởng di sản bằng 2/3 suất thừa kế. Do vậy, dù ông A không cho bà B hưởng di sản theo di chúc nhưng bà B vẫn được hưởng phần di sản thừa kế nhà đất với trị giá là 750.000.000 VND x 2/3 = 500.000.000 đồng.
3. Cách chia thừa kế cho người thừa kế theo di chúc như thế nào?
Quy định về cách chia thừa kế theo di chúc được quy định tại khoản 2 Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
“Điều 626. Quyền của người lập di chúc
Người lập di chúc có quyền sau đây:
1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.
2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.
3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.
4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.
5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.”
Như vậy, người lập di chúc có quyền phân chia và xác định phần di sản cho từng/mỗi người thừa kế. Nói cách khác, người thừa kế được hưởng phần di sản bao nhiêu, hình thức nào phụ thuộc vào nội dung di chúc nếu di chúc đó hợp pháp.
Xin được lưu ý: Dù di chúc hợp pháp nhưng nội dung của di chúc không thể hiện quyền hưởng di sản thừa kế hoặc có để lại di sản nhưng ít hơn 2/3 suất thừa kế nếu chia theo pháp luật đối với người phải được hưởng thì phần được hưởng của mỗi người cần xác định lại theo quy định tại khoản 1, Điều 644, Bộ luật Dân sự 2015 nêu trên.
Luật sư A&An ∼ Our Work. Your Success! ∼
